Όταν τα ζώα γιατρεύουν την ψυχή…
Όταν τα ζώα γιατρεύουν την ψυχή…
Τα ζώα μπορούν να είναι φίλοι μας. Σύντροφοί μας. Σύμμαχοι ενάντια στη μοναξιά. Γιατί λοιπόν να μην μπορούν να γίνουν και «θεραπευτές» της ψυχής μας;
Πανέξυπνα ματάκια, παιχνιδιάρικες πατούσες και στοργικές ψυχούλες… Αναμφισβήτητα, η παρουσία ενός ζώου στην καθημερινότητά μας –και ειδικά στην καθημερινότητα των παιδιών μας– μόνο θετική επίδραση μπορεί να έχει. Τι γίνεται όμως όταν αυτή η «καθημερινότητα» δεν είναι η «συνηθισμένη»; Τι θέση θα μπορούσε να έχει ένα ζώο στη ζωή μιας οικογένειας ή ενός παιδιού που βιώνει μια όχι και τόσο «παιδική» πραγματικότητα; Πώς θα μπορούσε ένα ζώο να βοηθήσει ένα εγκαταλειμμένο ή κακοποιημένο παιδί; Ένα παιδί που ταλαιπωρείται από κάποια χρόνια ή ανίατη ασθένεια; Τι γίνεται όταν το παιδικό δωμάτιο δεν βρίσκεται στο σπίτι, αλλά σε ένα νοσοκομείο, ένα ίδρυμα ή έναν ξενώνα;
Τι είναι το Pet Therapy
Επιστημονικές μελέτες έχουν δείξει ότι τα ζώα έχουν τη δύναμη να συμβάλλουν στη μείωση ψυχολογικών –και άλλων– συμπτωμάτων και να βοηθούν τα παιδιά –αλλά και τους ενήλικες– να αντιμετωπίσουν κάποιες αρκετά δύσκολες καταστάσεις. Μέσω της αθωότητάς τους και της ικανότητάς τους να προσφέρουν αγάπη, εύκολα τρυπώνουν στη ζωή των παιδιών και σαν ζεστά, χνουδωτά συννεφάκια θολώνουν για λίγο τις άσχημες στιγμές, χαρίζοντάς τους μια μικρή διέξοδο από τη μονότονη, μουντή καθημερινότητα.
Τρεις διαφορετικές ιστορίες έρχονται να μας δείξουν ότι τα ζώα δεν είναι (και δεν πρέπει να είναι) μόνο για παιχνίδια. Εκτός από φορείς χαράς ή αγάπης μπορούν να λειτουργήσουν και ως γιατρικό της ψυχής. Αυτό είναι η Θεραπεία Μέσω Ζώων (Pet Therapy ή Animal Assisted Therapy) και απαραίτητη προϋπόθεση για να λειτουργήσει είναι η υπευθυνότητα και η σοβαρότητά μας απέναντι στα ζώα, η σωστή τους εκπαίδευση και η εξασφάλιση μιας καλής, αξιοπρεπούς ζωής. Προϋποθέσεις ούτως ή άλλως απαραίτητες για να καλωσορίσουμε στη ζωή μας ένα ζωάκι όποιο κι αν είναι αυτό και για οποιονδήποτε λόγο!
Χνούδος: Ο γιατρός της καρδιάς…
Ο αγαπημένος «γιατρός» των παιδιών στο Ογκολογικό Τμήμα του Νοσοκομείου Παίδων «Αγλαΐα Κυριακού», έχει μεγάλα αφτιά, σουφρώνει τη μυτούλα του, κουνάει την ουρίτσα του και είναι όντως σαν ζωγραφιά! Ο Χνούδος, το μικρό κουνελάκι, έχει μπει για τα καλά στη ζωή των παιδιών. Δέχεται τα χάδια τους, τους δίνει έμπνευση για απίθανες καλλιτεχνικές δημιουργίες, αλλά, πάνω απ’ όλα τους χαρίζει δύναμη και ακούει τα «προβλήματά» τους, όσο δύσκολα κι αν είναι αυτά για ένα ταπεινό κουνελίσιο μυαλουδάκι… «Ένα ζώο μπορεί να δώσει πραγματικά χαρά. Ειδικά στα νοσοκομεία μπορεί να ανατρέψει κανόνες. Να δώσει αυτή την άλλη αίσθηση που λείπει. Βλέπετε, το νοσοκομείο είναι ένας πολύ ψυχρός χώρος. Είναι ένας χώρος πόνου. Ένας χώρος στον οποίο κανείς δεν αισθάνεται καλά. Το κουνέλι, από την άλλη, είναι ένα ζώο οικείο από την παιδική μας ηλικία. Είναι κάτι απολύτως γνωστό και φυσιολογικό. Για αυτά τα παιδιά λοιπόν, τα οποία έχουν στερηθεί πραγματικά σημαντικά πράγματα, το κουνέλι είναι παρέα. Είναι σύντροφος και πραγματικά το υποδέχονται με εντυπωσιακό τρόπο! Το χαϊδεύουν, το ταΐζουν, του φτιάχνουν κουνελότουρτες και του κάνουν δώρα για τα γενέθλιά του. Επίσης, του μιλάνε… Ναι, μιλάνε για τα πάντα στο κουνέλι. Ακόμα και για το θάνατο…», μας εξηγεί η κα. Κατερίνα Λουκάκη, κτηνίατρος και υπεύθυνη του Επιστημονικού Προγράμματος «Θεραπευτική συντροφιά ζώου σε Νοσοκομείο Παίδων». Τι είναι όμως αυτό που κάνει μια τόση δα χνουδωτή μπαλίτσα τόσο σημαντική για αυτά τα παιδιά; «Θεωρούμε ότι για αυτά τα παιδιά το συγκεκριμένο ζώο είναι κάτι που έρχεται από την παλιά τους ζωή, όταν μπορούσαν να είναι έξω, να παίζουν με τα ζώα… Αυτό είναι που το κάνει τόσο σημαντικό για αυτά. Έχει παρατηρηθεί παιδάκια, που ενώ δεν είχαν καμία διάθεση λόγω των φαρμάκων και της αρρώστιας τους, μετά από λίγο να γελάνε, να θέλουν να ζωγραφίσουν και να συμμετάσχουν σε ένα κοινό παιχνίδι στο οποίο το κουνέλι είναι ο βασικός άξονας. Έχει φτάσει το κουνέλι να επισκεφτεί θαλάμους παιδιών επειδή εκείνα το έχουν ζητήσει και μάλιστα όχι μόνο εκείνα, αλλά και οι γιατροί! Και αυτό ήταν κάτι το εντυπωσιακό. Να μπει το κουνέλι μέσα στους θαλάμους και να το υποδεχτούν με ενθουσιασμό τόσο το νοσηλευτικό προσωπικό όσο και οι γονείς». Μέσα σε όλες τις κουνελοϊστορίες που έχουν ζήσει όμως η κα. Λουκάκη παρέα με το Χνούδο, υπάρχουν κάποιες που πραγματικά έχουν αποτυπωθεί στο μυαλό και την καρδιά της. Όπως αυτή του μικρού αγοριού που ζωγράφιζε μόνο μαύρα… «Ήταν ένα παιδάκι ηλικίας 3-4 ετών το οποίο δεν ερχόταν ποτέ στον παιδότοπο του νοσοκομείου. Καθόταν στο δωμάτιό του και ζωγράφιζε μονίμως με μαύρους μαρκαδόρους. Κάποια στιγμή, η μητέρα του μου ζήτησε να πάμε το κουνέλι στο θάλαμό του, και το πήγαμε. Κουβεντιάσαμε λίγο με τον μικρό και αφήσαμε το διάφανο κουτί με το κουνελάκι εκεί. Το παιδί συνέχισε να ζωγραφίζει μόνο με μαύρο χρώμα. Κάποια στιγμή παίρνει ένα άλλο χρώμα… Αρχίζει να ζωγραφίζει με κόκκινο. Τότε, το ρωτάω: “Γιατί ζωγραφίζεις με αυτό το χρώμα;” και μου απαντάει: “Αυτή τη ζωγραφιά θα τη δώσω στο κουνέλι… Θα φοβηθεί με το μαύρο...”, από τότε το παιδάκι αυτό ερχόταν στον παιδότοπο μόνο όταν ήταν ο Χνούδος εκεί και, φυσικά, δεν του ζωγράφιζε ποτέ με μαύρο! Του ζωγράφιζε πάντα πολύχρωμα κουνέλια!».
Λαγωνικά εν δράσει: Με οδηγό την (αληθινή) αγάπη…
«Να η Λούνα! Η Μορφή και ο Γουάκι!», οι φωνές και τα γέλια των παιδιών πλημμύρισαν το σπίτι φιλοξενίας των Μελισσίων στο οποίο στεγάζεται «Το Χαμόγελο του Παιδιού». Ήταν προφανές. Τα συμπαθέστατα τετράποδα πλασματάκια της SAPT Hellas είχαν επισκεφτεί ξανά στο παρελθόν τα παιδιά που ζούσαν εκεί. Μπορεί να είχαν περάσει κάποια χρόνια από τότε, η φιλία τους όμως κρατούσε γερά. Τα παιδιά είχαν ξυπνήσει από νωρίς και μας περίμεναν. Είχαν κολλήσει πάνω στα παράθυρα και –πίσω από τις πολύχρωμες κουρτίνες– έριχναν κλεφτές ματιές στους σκύλους της SAPT Hellas. Γύρω στα είκοσι πανέμορφα προσωπάκια κολλημένα στα τζάμια με μια λαχτάρα ζωγραφισμένη στα προσωπάκια τους. Λαχτάρα που μετατράπηκε σε γάργαρο γέλιο όταν μας υποδέχτηκαν στο σπίτι παρέα με τις παιδαγωγούς, τις κοινωνικές λειτουργούς και τον κ. Κωνσταντίνο Γιαννόπουλο, πρόεδρο του συλλόγου «Το Χαμόγελο του Παιδιού», και άρχισαν να κανακεύουν τους χνουδωτούς τους φίλους, οι οποίοι παραδόθηκαν άνευ όρων στα χάδια τους. Κάπως έτσι ξεκίνησε ένα ακόμα πρόγραμμα «Θεραπευτικής Επαφής με Ζώα» της SAPT Hellas το οποίο συμπεριλάμβανε –εκτός από άπειρα χάδια– τάισμα των σκύλων, βόλτα με το λουράκι, βούρτσισμα και φυσικά πολλά παιχνίδια τα οποία μπλέκονταν με γνώσεις και χρήσιμες συμβουλές για το πώς πρέπει να φερόμαστε στα ζώα. Γιατί όμως η επαφή αυτή με τα ζώα ήταν τόσο σημαντική για αυτά τα παιδιά; «Οι άνθρωποι που ανήκουν στις λεγόμενες κοινωνικά ευπαθείς ομάδες όπως π.χ. τα παιδιά ή οι ενήλικες με αναπηρίες, οι ηλικιωμένοι, οι ασθενείς με χρόνιες ή ανίατες ασθένειες και ειδικότερα εκείνοι που μένουν μόνιμα μέσα σε ιδρύματα ή ξενώνες κοινωνικών φορέων, βιώνουν μία καθημερινή ρουτίνα, χωρίς αλλαγές παραστάσεων ή τρόπους και συνθήκες που ευνοούν την ψυχική ανάταση…» μας εξηγεί η κα. Χριστίνα Οικονόμου, υπεύθυνη Προγραμμάτων, Εκπαίδευσης και Υιοθεσιών και συνεχίζει «Η θεραπευτική επαφή με ζώα προσφέρει απίστευτη χαρά σε αυτά τα παιδιά… Τόση χαρά που πολλές φορές ένας άνθρωπος είναι δύσκολο να δώσει, αντίθετα με ένα ζώο –και συγκεκριμένα ένα σκύλο– ο οποίος προσφέρει την αγάπη του ανιδιοτελώς σε εκείνον που θα του απλώσει το χέρι, χωρίς να κρίνει τη διαφορετικότητα των ανθρώπων…». Αυτή ακριβώς η ανιδιοτελής αγάπη που μπορεί να γεννηθεί μεταξύ ενός ανθρώπου κι ενός ζώου έχει αποδειχτεί ευεργετική για τη σωματική και ψυχική υγεία όσων τη βιώνουν. Είναι υπέροχο να βλέπει κανείς ένα απόμακρο, επιφυλακτικό παιδί να πλησιάζει δειλά-δειλά μια σκυλίσια τριχωτή μουσούδα και σιγά-σιγά να ξεκλειδώνεται συναισθηματικά (μέσω ενός χαμόγελου) ή σωματικά (πιάνοντας τη βούρτσα για να χτενίσει το σκυλάκι). «Αυτός ακριβώς είναι και ο σκοπός της θεραπείας μέσω ζώων: Το κοινωνικό ξεκλείδωμα και η βελτίωση της ποιότητας ζωής του ανθρώπου!» επισημαίνει η κα. Οικονόμου. Για πληροφορίες: SAPT Hellas, Τ.Θ. 1120, ΤΚ 190 14, Αφίδναι, τηλ.: 6974 481351, www.sapt.gr.
Τα άλογα του ΣΘΙΕ: Γητευτές ψυχής και σώματος…
Αν υπήρχε τρόπος να αποδώσουμε μέσω μιας εικόνας τη φράση «η ευτυχία προσωποποιημένη», τότε, το πρόσωπο ενός παιδιού με ειδικές ανάγκες που σκαρφαλώνει στην πλάτη ενός αλόγου, θα ήταν ένας αρκετά εύστοχος τρόπος! «Η θεραπευτική ιππασία είναι μια απίστευτη εμπειρία για τα άτομα με ειδικές ανάγκες. Πρόκειται για ένα εναλλακτικό πρόγραμμα αποκατάστασης κατά τη διάρκεια του οποίου το άλογο χρησιμοποιείται ως μέσο θεραπείας συμβάλλοντας στη βελτίωση της υγείας και της ποιότητας ζωής των ατόμων με φυσική, νοητική ή συναισθηματική υστέρηση» μας εξηγεί η κα. Δήμητρα Καρουζάκη, πρόεδρος του Συνδέσμου Θεραπευτικής Ιππασίας Ελλάδος και συνεχίζει, λέγοντας «Κατά τη διάρκεια της θεραπευτικής ιππασίας, το άλογο θα μπορούσαμε να πούμε πως γίνεται προέκταση του σώματος του ατόμου και το βοηθά να βιώσει τη χαρά ενός περιπάτου, μα, πάνω απ’ όλα την ικανοποίηση της κινητικής ανεξαρτησίας!». Μάλιστα, σύμφωνα με τους ανθρώπους του Συνδέσμου, όταν ένα άλογο περπατά, μιμείται τον ανθρώπινο βηματισμό. Έτσι, μεταφέρει στον κορμό του ανθρώπου που το ιππεύει την ίδια ακριβώς κίνηση που μεταδίδουν τα πόδια σε όσους κινούνται φυσιολογικά. Ποια είναι όμως τα πρακτικά οφέλη της θεραπευτικής ιππασίας; «Η αύξηση της συμμετρίας, η βελτίωση της ισορροπίας, της στάσης και του ελέγχου του κεφαλιού και η βελτίωση του συντονισμού και της κινητικότητας είναι μόνο κάποια από αυτά…», σύμφωνα με την κα. Καρουζάκη, «οφέλη τα οποία θα μπορούσαν να έχουν ευεργετικά αποτελέσματα σε άτομα με νευρολογικές παθήσεις, εγκεφαλική παράλυση, τύφλωση, σύνδρομο Down ή αυτισμό, μυϊκές δυστροφίες, απουσία ή παραμόρφωση άκρων και σε πολλές ακόμα ασθένειες ψυχικές ή σωματικές». Για πληροφορίες: ΣΘΙΕ, Π. Κανελλοπούλου 10, Γουδή, τηλ.: 210 7488566, www.trag.gr.
Της Μάρθας Αγγελοπούλου, με τη συνεργασία της κτηνιάτρου Κατερίνας Λουκάκη, της εκπαιδεύτριας Χριστίνας Οικονόμου και της προέδρου του Συνδέσμου Θεραπευτικής Ιππασίας Ελλάδος Δήμητρας Καρουζάκη.
Mάθετε τα πάντα για το μωράκισας στο www.mybabysworld.gr